Üniversite sınavıyla ilgili gerçek şu ki siz ne kadar az ya da çok hazırlanmış olursanız olun, hatta sınavda ne kadar fantastik çözüm yolları üretmiş olursanız olun; sınav sonucunuzu cevap kağıdına işaretlediğiniz şıkların doğruluğu belirleyecek. Yani hedef doğru yanıtları bulmak. Ancak, bir şart daha var ki o da bu işi verilen süre içerisinde yapma zorunluluğu. Dolayısıyla zaman, bu sınavın en önemli unsurlarından biri.
Birçok öğrenci zaman sorunu yaşadığından bahseder. Kimi ucu ucuna yetiştirdiğini ve bazı soruları yeterince dikkatli çözmeye vakti kalmadığını söylerken, kimisi de birçok soruyu hiç okuyamadığını ve bu yüzden başarısız olduğunu söyler. Öncelikle sınavda zamanla ilgili
ilk amacınız tüm soruları okuyabilmek olsun. Okumaya vaktiniz kalmayan sorular içerisinde çok iyi bildiğiniz bir soru olduğunu sınavdan sonra görmek, oldukça can sıkıcıdır.
YGS sınavı bildiğiniz gibi 40 Türkçe, 40 Sosyal, 40 Matematik ve 40 Fen Bilgisi olmak üzere 160 sorudan oluşmaktadır. Sınavın toplam süresi de 160 dakikadır. Yani soru başına verilen ortalama süre 1 dakikadır. Bu, "her soruyu 1 dakikada çözmelisiniz" demek değildir.
Sınava en iyi bildiğiniz bölümden başlamanızı tavsiye ederim. Aynı zamanda bu bölüm, size tercih yapacağınız alanda en fazla puan kazandıracak alan olmalıdır. Bildiğiniz ve size yüksek puan kazandıracak bölümden başlamanın 2 önemli avantajı vardır: Birincisi ilk sorular size daha kolay gelen bölümden olacağından, üst üste birkaç soru çözerek sınava moralli başlamış olursunuz. İkincisi de olası bir rahatsızlanma sebebiyle sınavı erken bırakma durumunda kalırsanız, size en çok puan kazandıracak bölümdeki soruları çözmüş olursunuz.
Sınavla ilgili bilmeniz gereken ilk şey, aynı bölümdeki tüm soruların eşit puan kazandırdığıdır. Bir soru zor diye daha fazla puan alamazsınız. Çok yaratıcı bir yolla çözdünüz diye de madalya vermezler. Nihayetinde cevap kağıdına doğru şıkkı işaretleyip işaretlemediğinize bakılır. Bu yüzden, sonuç odaklı gitmek ve gereksiz yollarla zaman kaybetmemek gerekir.
Sınavda hangi bölüme ne kadar zaman ayrılması gerektiğiyle ilgili kesin kurallar koyulamaz. Bu biraz da öğrencinin derslere yatkınlığıyla ilgilidir. Ancak, yaklaşık sürelerden bahsedebiliriz. Türkçe ve Sosyal soruları için ortalama 45-50 saniye, Matematik ve Fen Bilgisi soruları için de 70-75 saniye normal kabul edilebilir.
Benim önerim toplamda Matematik için 40, Fen için 40, Türkçe için 35, Sosyal için de 30 dakika kullanılmasıdır (Türkçe'de paragraf soruları olduğu için Sosyal'den biraz fazla). Böylelikle 15 dakika da zaman artırmış oluyoruz. Her bölüm için 5 dakika uzatma kullanabilirsiniz. Örneğin Matematik yetişmediyse 40 yerine 45 dakikaya, Türkçe yetişmediyse 35 yerine 40 dakikaya uzatmak gibi. Eğer ilk 3 bölümün tamamında uzatmaları kullandıysanız, size en az puan getirecek ve en sona bıraktığınız bölümü zamanında bitirmek için tüm dikkatinizi vermelisiniz ve bu bölümü ayırdığınız sürede bitirmeye çalışmalısınız. Eğer uzatmaları kullanmadıysanız sınavın sonunda en az 15 dakika artırmış olacaksınız. Bu süreyi de boş kalan ya da tereddütlü olduğunuz sorularınıza bakmak için kullanabilirsiniz.
Asla sınavdan erken çıkmayın. Ortaokuldayken dershane hocam, "Mümkünse sınavdan en geç çıkan siz olun" derdi. Sınav sonucunuzu sınavdan önce kaç bin tane soruyu doğru çözdüğünüz değil, sınav esnasında kaç soruyu doğru çözdüğünüz belirleyecek. Sınavdan erken çıkarak şov yapmaya çalışmayın. Torunlarınıza anlatmak için üniversite yıllarınızda daha heyecanlı anılarınız olacak, hiç merak etmeyin.
Normal şartlarda sınav kitapçığınızın her sayfasında 4 soru yer alır. Dershane denemelerinde ise bu sayı genelde 6'dır. Bölümleri belli bir sırayla, aynı bölümdeki soruları da sayfa sayfa çözmek iyi bir yöntemdir. 2 matematik çözüp, 5 Türkçe yapıp, sonra 3 Sosyal çözmeyi deneyeyim demekse berbat bir yöntemdir. Odaklanmanızı engeller, temponuzu düşürür.
Sınava hangi bölümden başlayıp, hangi sırayla gideceğinize sınavdan önce karar vermiş olun. Bu sıralamayı da mutlaka daha önce deneme sınavlarında deneyin. Hatta son sınıfta hep belirlediğiniz sıralamaya sadık kalın. Yeni taktikler keşfetmeye uğraşmayın. Diyelim ki Matematik bölümünden başladınız. İlk sayfadaki 4 soruyu, istediğiniz sırayla çözün. Soruları aynı sırayla çözmek zorunda değilsiniz. Hangisi kolayınıza geliyorsa önce onu çözün. Sayfayı bitirdiğinizde işaretlediğiniz 4 soruyu cevap anahtarına soru numaralarını dikkatlice kontrol ederek geçirin.
Tüm soruları sınavın sonunda tek seferde cevap kağıdına geçirmek, kötü bir yöntemdir. Kaydırma riskini artırır. Kaydırma yapmak bir başarısızlık bahanesi değildir, olsa olsa düşük zeka seviyesi göstergesidir. Ayrıca, tüm soruları sınav sonunda cevap anahtarına geçirmeye kalkarsanız süreniz bitebilir ve siz cevaplarınızı geçiremeden cevap kartınızın elinizden alındığını görebilirsiniz. Bir de her sayfanın sonunda cevaplarınızı cevap kağıdına geçirmeniz size bir nefes alma ve özgüven tazeleme fırsatı verecektir. Her soruyu tek tek çözüp, her seferinde cevap anahtarına geçirmekse dikkat ve zaman kaybettirir.
Sınavda zaman elbette ki önemlidir ancak hastalık derecesinde saplanıp kalmayın. İkide bir saate bakmayın. 15-20 dakikadan daha sık aralıklarla saate bakmanızı tavsiye etmem. Her bölümü bitirdiğinizde ise mutlaka saate bakmalı ve derin bir nefes almalısınız. Çok yorulduysanız, gerekiyorsa 1-2 dakikayı geçmemek koşuluyla sınav kitapçığınızı kapatıp dinlenebilirsiniz. Bunu bir zaman kaybı olarak görmeyin. Bu dinlenmeleri de sınav boyunca en fazla 2 kez yapın, daha fazlası dinlenmeye değil, kaytarmaya girer.
Ortalama soru çözme hızınızı bilmiyorsanız, evde her dersten 20 soruluk birer testi süre tutarak çözmeyi deneyin. Zaman problemi sınavın bütününden ziyade, bölümlerle ilgilidir. Sınavlarda da hangi bölüme ne kadar zaman ayırdığınızı not alın. Böylelikle yukarıda verdiğim referans sürelerle karşılaştırarak hangi bölümde zamanla ilgili sorun yaşadığınızı görmüş olursunuz. Yazımın başında da belirttiğim gibi ortalama süre her sorunun o kadar saniyede yapılması anlamına gelmez. Bir bölümdeki sorulara ortalama 1 dakika verdiyseniz hedef 40 soruyu 40 dakikada çözmektir. Bir soruyu 10 saniyede, bir sonrakini 110 saniyede çözmüş olmak normaldir. Her soruyu aynı sürede çözmek zaten mümkün değildir.
Sınavda hızlanmanın en etkili yolu sınavdan önce çok soru çözmektir. Bir konuyla ilgili çok sayıda soru çözdüğünüzde o konuyla ilgili çıkan bir soruyu sanki daha önce çözmüş hissine kapılır ve kolaylıkla yapabilirsiniz. Çünkü daha önce yaptığınızı bilirseniz kendinize güveniniz artar. Çözüm yolunu da bildiğiniz için hızlı çözmeniz mümkün olur. Bu biraz da sezon başı antrenman yapmış sporcuların sahada çok koşarken, antrenmansız sporcuların dayanıksızlıktan dillerinin dışarı çıkmasına benzer.
Kitle sınavları içerisinde sınav süresini yetiştirmenin en zor olduğu sınav ALES kabul edilir. ÖSS'de Türkiye 37.si, ALES'te de Türkiye 39.su oldum. Yani süreyle ilgili bir sıkıntı yaşamadım. En doğru çözme tekniği benimkidir demiyorum ama denenmiş ve başarılı olmuş bir teknik olması sebebiyle son bölümde de soru çözme tekniğimi anlatmak istiyorum. Baştan demiştik, zamanla ilgili öncelikli hedefimiz "sınav bittiğinde tüm soruları okuyabilmiş olmak"olmalı. Turlama tekniği gibi farklı tabirler var. Yöntem güzel de çağrışım sanki soruları birkaç kez çözmek gerektiğini söylüyor. Kabul edelim ki kimseye sınavın sonunda 50-60 dakika zaman kalmıyor. Kalan süremiz genelde 10-15 dakikadır. Bu nedenle sorulara nasıl olsa yeniden çözeceğim diye değil, "mümkünse" bir seferde halledeyim bu soruyu diye bakmak gerekir.
YGS'de 160 soru için 160 dakikamız olduğunu söyledik. Yani her soruya ortalama 1 dakika verdik. Soruları çözerken, çözüme yaklaşamadıysanız hiçbir soruya 3 dakikadan fazla kafa yormayın. Bunu da kronometreyle tutamazsınız elbette ki. Söylemek istediğim hiçbir soruya takılıp kalmayın. Bir soruyu hiç çözemediyseniz kitapçığınızda soru numarasını daire içine alın. 360 derecelik tam daire soruyu boş bıraktığınızı göstersin. Eğer soruyu çözdüyseniz ama tam emin olamadıysanız yine de işaretleyin. Eğer tereddütünüz çok büyükse soru numarasını büyük bir yay içine alın (mesela 270 derecelik). Soruyu çözdünüz ama içinizde ufak bir şüphe kaldı. Küçük bir yay çizin (mesela 60 derecelik). Sınavın sonunda da tekrar yaparken en tereddütlü olduğunuz sorudan (yani en büyük çember parçasından) başlayarak en az tereddütlü olduğunuz soruya doğru yeniden çözmeyi deneyin.
Sorular bitti, vaktiniz bitmedi. Hani oldu da tüm soruları yaptınız, hiç tereddütünüz de yok diyelim. Her şeyden eminsiniz, tam puanlık cevap anahtarı hazırladınız. Yine de bırakmayın sınavı. 2 dakika dinlenin, kalan 5-10 dakika.. neyse, yeniden çözün.
Kaygıyla ilgili meşhur söz, zaman kaygısı için de aynen geçerli: Kaygının azı yarar, çoğu zarar. Zaman sorununu aşmak için sınav öncesi hazırlığınızı çok soru çözerek yapmalı, sınavda da konsantrasyonunuzu yüksek tutmalısınız. Yukarıda saydığım küçük tüyolarla da bu sorunu ortadan kaldıracağınıza inanıyorum.
Bu yazımda sınavda zamanı etkin kullanmayı anlattım. Ancak, zaman yönetimini daha kapsamlı ele almak gerekir. Sınava hazırlık sürecinde de zaman yönetimiyle ilgili yapabileceğimiz pek çok şey var. Günlük, haftalık ve aylık programlar yapmamız ve zamanımızı çalan şeylerin önüne geçmemiz gerekir. Bu konularda da profesyonel bir
zaman yönetimi eğitimi almak ömür boyu işimize yarayacak alışkanlıklar kazanmamızı sağlayacaktır.
